Agata Szydłowska „Futerał”

Wydawnictwo Czarne, 2023

Mieszkania w PRL-u – temat pełen mitów i legend. Jak kwestie związane z tym związane wyglądały naprawdę dowiedzieć się można z najnowszej książki  Agaty Szydłowskiej, która problem dogłębnie zbadała i szczegółowo opisała.

Zależało mi na tym, by przyjrzeć się tym zjawiskom bez uprzedzeń i bez nostalgii, zrozumieć je i osadzić w kontekście procesów społecznych, historii wzornictwa (także tej międzynarodowej), wreszcie – biografii konkretnych osób, chociaż nie zawsze znanych z imienia i nazwiska” – wspomina we wstępie sama autorka.  Narracja poprowadzona została chronologicznie i tematycznie. Każdemu z sześciu wyodrębnionych okresów  Agata Szydłowska przypisała zjawiska, które uznała dla niego za charakterystyczne.

Opowieść rozpoczyna się wraz z zakończeniem II wojny światowej,  jeszcze przed formalnym pojawieniem się PRL. Wtedy kluczową kwestią była sama możliwość zamieszkania gdziekolwiek. A związane z tym ograniczenia miały wpływ również na sposób urządzania zdobytego z trudem własnego kąta. Wraz z postępującą stabilizacją zmieniały się i mieszkaniowe sprawy, które zaprzątały codzienność Polaków.

Przez te meandry historyczno-obyczajowe przeprowadza czytelnika autorka z niezwykłą wprawą. Zwracając uwagę na to jak radzili sobie wówczas ludzie, ale także pokazując, w jaki sposób czynniki oficjalne i nieoficjalne próbowały kształtować i wpływać  na obowiązujące trendy i mody. Agata Szydłowska cytuje zarówno oficjalne dokumenty jak i publikacje o charakterze popularnym.  Pojawiają się w treści także osobiste wspomnienia. Ogromną zaletą książki jest niezwykle bogaty materiał graficzny: zdjęcia mieszkań, ale także (a może przede wszystkim) reprodukcje wydawnictw i artykułów dotyczących urządzania domostw.

Z jednej strony usterki i bylejakość z drugiej nowoczesne, niezwykłe designersko propozycje wyposażenia, dziś uznawane za ikoniczne. Standardy wielkiej płyty kontra oryginalnie urządzone mieszkania artystów i projektantów. „Futerał” napisany jest  z lekkością, znakomicie łącząc w sobie  elementy reportażowe i historyczne i świetnie oddając skomplikowany, zróżnicowany i zmieniający się przez dziesięciolecia obraz lokalowej rzeczywistości naszego kraju.

1 comments

Dodaj komentarz