Sunnyside Records, 2020

Jego podróż po Transylwanii w początkach XX wieku, zaowocowała niezwykle bogatym zbiorem transkrypcji tamtejszej muzyki. Sto lat później trójka znakomitych muzyków:  pianista Lucian Ban, saksofonista John Surman oraz altowiolinista Mat Maneri, ruszyła w podróż śladami ówczesnych odkryć Bartoka. Taki skład instrumentalny jest również odwołaniem do nagrania „Contrasts” z roku 1940 w którym Bartok współpracował z Bennym Goodmanem i Josephem Szigettim.

Muzyczne źródła albumu są również niezmiernie ważne dla pochodzącego z Rumunii Luciana Bana, który po inspiracje rodzinnym dziedzictwem sięgał już wcześniej na innych płytach.  Zainteresowanie Bartokiem i jego folklorystycznym dziełom towarzyszyło również od początków kariery, Matowi Maneriemu. Obaj muzycy spotkali się na wspólnym polu zainteresowań już wcześniej, a w roku 2013 wydali pod szyldem ECM album nagrany właśnie w  Rumunii, choć – poza jednym wyjątkiem – zawarli na nim swoje własne kompozycje.

Pracując nad najnowszym albumem Lucian Ban zaaranżował 150 wybranych fragmentów z bartokowskiego katalogu. Muzyki różnorodnej: kolęd, pieśni weselnych, żałobnych i miłosnych.  Wspólnie z Matem Manerim, sprawdzili jak owe melodie „sprawdzają się” w wykonaniach, a następnie zdecydowali się na dołączenie do składu trzeciego muzyka.

John Surman był ich pierwszym wyborem. Chociaż nigdy nie grał z Banem, a tylko raz współpracował z Manierim, wydawał się kandydatem idealnym. Także mający doświadczenie z muzyką Bartoka, klimatem jaki zwykle  dominuje na jego płytach, perfekcyjnie wpisujący się w nagraniowe plany. Cała trójka muzyków udał się – jak kilka lat wcześniej sam duet Ban / Manieri – do Timosary by  w tamtejszym Baroque Hall miejscowego Muzeum Sztuki, zagrać i zarejestrować koncert.

Trzech świetnych improwizatorów nie zamykało się w ramach określonych aranżacjami i  z założenia pozostawiło sobie sporo przestrzeni na kreację ad hoc.  Całość zaczyna się „The Dowry Song”, który porywa intensywnością zespołowej gry w swojej środkowej części. W kolędzie „Up There” pierwszy plan należy do klarnetu basowego Surmana, który pojawia się znów  w melancholijnym „The Return”. „The Mighty Sun” oferuje równoległą narracje altówki i barytonu. Ban uwodzi za to przepięknymi, melodyjnymi fragmentami w pierwszej części “What A Great Night This Is, A Messenger Was Born”.

Na koniec trio funduje słuchaczom prawdziwie taneczny Transylvanian Dance”, podsumowując znakomitą, fascynującą realizację. Kapitalne przełożenie zapisanych przez Bartoka motywów ludowych na język nowoczesnej muzyki improwizowanej.